Οι 44 τρόποι που θα τα κάνουν... 4πέρατα

Δεν υπάρχει μεγαλύτερος πλούτος ερεθισμάτων για να αναπτυχθούν κινητικά, να μάθουν να μιλάνε, να γυμνάσουν το μυαλό τους και, βεβαίως,να καταευχαριστηθούν με την καρδούλα τους από τα παιχνίδια που θα παίξετε μαζί τους. Το επιβεβαιώνει άλλωστε και η επιστήμη!

Της Φλώρας Κασσαβέτη με τη συνεργασία της Έλενας Μπούζα, παιδιάτρου-νεογνολόγου, αναπληρώτριας διευθύντριας Β’ Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών

Απ’ τους γονείς που επιστρέφουν απ’ το μαιευτήριο με το νεογέννητο μωράκι στην αγκαλιά τους οι περισσότεροι δεν μπορούν να φανταστούν ότι μπορούν να παίξουν μαζί του. Άντε κάνα χρόνο αργότερα, όταν πια θα μπορεί να σταθεί όρθιο στα πόδια του να κλωτσήσει την μπάλα ή να χτίσει έναν πύργο με τουβλάκια.

Κι όμως, το παιχνίδι μπορεί να ξεκινήσει απ’ την πρώτη στιγμή που θα φέρετε το μωρό στο σπίτι, κι ίσως ούτε καν υποψιάζεστε τα θαύματα που μπορεί να προσφέρει το παιχνίδι στην ψυχοκινητική ανάπτυξη του μωρού. Η επιστήμη επιβεβαιώνει ότι οι εμπειρίες από τη βρεφική ηλικία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Πιο συγκεκριμένα, τα ερεθίσματα είναι εξαιρετικά πολύτιμα για τα μωρά γιατί:

• η ικανότητα μάθησης επηρεάζεται από τα ερεθίσματα και την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον,
• ο ανθρώπινος εγκέφαλος ωφελείται από τη διδασκαλία κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής,
• οι εμπειρίες μάθησης το ακολουθούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Και φυσικά, το παιχνίδι είναι ο πιο κατάλληλος τρόπος για να εξασφαλιστούν αυτά τα ερεθίσματα, αφού όσο πιο απαλά και αβίαστα είναι τόσο περισσότερες είναι οι συνδέσεις στον εγκέφαλο!

Και αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο όταν το παιχνίδι γίνεται με τα πρόσωπα που αγαπά περισσότερο: τη μαμά και τον μπαμπά. Το μωρό μέσα απ’ το παιχνίδι εισπράττει αγάπη και τρυφερότητα, ενώ παράλληλα ενισχύεται το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας.

Μωρά που δεν έχουν εισπράξει αρκετές δόσεις τρυφερότητας και προσοχής μπορεί να δυσκολευτούν στις διαπροσωπικές σχέσεις όταν ενηλικιωθούν. Αντίθετα, μια ενισχυμένη σχέση με τον αγαπημένο ενήλικο διαμορφώνει παιδιά που αντέχουν το στρες της καθημερινής ζωής.

Ορίστε, λοιπόν, πώς μπορείτε να παίξετε με το μωρό σας απ’ τον πρώτο μήνα της ζωής του. Αρκεί να θυμάστε να βλέπετε τον κόσμο απ’ τα ματάκια του!

0 έως 3 μηνών

Από το δεύτερο μήνα, το νεογέννητο εξελίσσεται σε ένα μωρό με έντονο ενδιαφέρον για ό,τι συμβαίνει γύρω του, καθώς επίσης και με περισσότερο έλεγχο στο σώμα του. Στις έξι περίπου εβδομάδες ανταποδίδει χαμόγελα και ξεκινάει να ανταποκρίνεται συνειδητά. Σε αυτή τη φάση το άγγιγμα και η φωνή σας παίζουν σπουδαίο ρόλο. Το καλύτερο παιχνίδι του μωρού είστε εσείς!

1. Μωρό μου σ’ αγαπώ

Το παρακάτω παιχνίδι ενισχύει το δεσμό του βρέφους με τους γονείς του.

• Κρατήστε το μωρό αγκαλιά και με τα χέρια σας φέρτε το μια κοντά και μια μακριά από το στήθος σας.
• Καθώς το φέρνετε κοντά σας πείτε του «σ’ αγαπώ».
• Όταν λέτε τη λέξη «σ’ αγαπώ», φιλήστε ένα μέρος του σώματος του π.χ. το χεράκι ή το κεφαλάκι.

Τι λέει η επιστήμη

Στοιχεία από έρευνες στο Μόντρεαλ του Καναδά αποκαλύπτουν ότι η αγκαλιά και η σωματική επαφή τόσο με τη μητέρα όσο και με τον πατέρα επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού, δίνει ώθηση στη φυσική ανάπτυξη και μακροπρόθεσμα ενισχύει την αυτοπεποίθηση του παιδιού, το οποίο μεγαλώνοντας γίνεται πιο ανεξάρτητο και λιγότερο ανασφαλές.

2. Το πρώτο παιχνίδι μνήμης

Τα νεογέννητα ανταποκρίνονται στη μουσική, καθώς από την περίοδο της παραμονής τους στη μήτρα είναι εξοικειωμένα με το ρυθμό της καρδιάς.

• Τοποθετήστε ένα κασετόφωνο κοντά στην κούνια.
• Βάλτε να παίξει ένα CD με απαλή μουσική χωρίς λόγια ή ένα με νανουρίσματα για μωρά.
• Παίξτε για αρκετές μέρες την ίδια μελωδία. Μετά, αφήστε να περάσουν μια-δυο μέρες και ξαναπαίξτε την ίδια μουσική. Παρατηρήστε αν το μωρό δείχνει σημάδια αφύπνισης (π.χ. να κλωτσήσει ή να σηκώσει το κεφαλάκι του), πράγμα που βεβαιώνει ότι θυμάται το συγκεκριμένο ρυθμό.

Τι λέει η επιστήμη

Οι επαναλαμβανόμενοι ρυθμοί, όταν αυτοί είναι απαλοί, είναι ιδιαίτερα κατευναστικοί για τα μωρά, γιατί τους θυμίζουν το περιβάλλον της μήτρας.

3. Αέρας στα χεράκια

Το παιχνίδι που ακολουθεί βοηθά το μωρό να αποκτήσει μια στοιχειώδη αντίληψη των μελών του σώματός του.

• Κρατήστε με το χέρι σας το χεράκι του μωρού και φυσήξτε το.
• Μόλις το φυσήξετε πείτε: «Αυτό είναι το χεράκι του μωρού».
• Στη συνέχεια, φιλήστε τα χεράκια.
• Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με άλλα μέλη του σώματος, π.χ. τα ποδαράκια. Τα περισσότερο μωρά απολαμβάνουν να τα φυσούν στα δάχτυλα της παλάμης, στο λαιμό και στα πατουσάκια.

Τι λέει η επιστήμη

Η αλληλεπίδραση με το γονιό ενισχύει τη γνωστική ικανότητα του μωρού.

4. Μικρός... Ηρακλής

Αυτό το παιχνίδι ενισχύει τα αντανακλαστικά της ανίχνευσης και της αρπαγής.

• Καθίστε στον καναπέ και βάλτε το μωρό με την πλάτη του ν’ ακουμπά στα γόνατά σας.
• Τοποθετήστε το δείκτη του χεριού σας στην παλάμη του μωρού.
• Το μωρό θα σφίξει το δάχτυλό σας, καθώς αυτό είναι ένα αντανακλαστικό των νεογέννητων.
• Κάθε φορά που το μωρό σφίγγει το δάχτυλό σας, πείτε θετικά λογάκια όπως «αγαπούλα μου» ή «τι δυνατός/ ή που είσαι» κοιτώντας το στο πρόσωπο.

Τι λέει η επιστήμη

Και μόνο το να κρατάει το μωρό ένα αντικείμενο με το χέρι του ενισχύει το συντονισμό μεταξύ ματιού και εγκεφάλου.

5. Μα πού πάει;

Προς το παρόν, το μωρό εστιάζει στα 20 - 35 εκ. περίπου -απόσταση κατάλληλη για να εξερευνά το πρόσωπό σας. Κάποια στιγμή, ωστόσο, θα διαπιστώσετε ότι θα αρχίσει να ακολουθεί με το βλέμμα το πρόσωπό σας καθώς κινείστε. Δραστηριότητες που ερεθίζουν την όραση διασφαλίζουν την καλή εξέλιξη της όρασης.

• Κρατήστε μια κόλα χαρτιού ή ένα αντικείμενο με έντονο χρώμα (π.χ. κόκκινο) μπροστά στο πρόσωπο του μωρού.
• Προχωρήστε κρατώντας σταθερά την κόλα ή το χρωματιστό αντικείμενο.
• Μόλις βεβαιωθείτε ότι το μωρό κοιτάει την κόλα ή το αντικείμενο, προχωρήστε σιγά από δεξιά προς τα αριστερά και μετά αντίστροφα.
• Στη συνέχεια, πλησιάστε την κόλα ή το αντικείμενο κοντά και μετά απομακρύνετε ενθαρρύνοντας έτσι το μωρό να ακολουθήσει με τα μάτια. Θα πρέπει, ωστόσο, να σταματήσετε αμέσως μόλις δείτε ότι το μωρό κουράζεται.

Τι λέει η επιστήμη

Μετά τη γέννηση, το μωρό βλέπει μόνο το περίγραμμα των πραγμάτων, επειδή το κέντρο του οπτικού του πεδίου είναι ακόμα θολό. Από τον πρώτο μήνα, ωστόσο, αποκτά σταδιακά την ικανότητα να εστιάζει καλύτερα αν και η πλήρως διόφθαλμη όραση δεν αποκτάται πριν τους τρεις μήνες.

6. Ζωντανός... καθρέφτης

Στους δύο μήνες ζωής το μωρό μπορεί να αναγνωρίσει τα χαρακτηριστικά του προσώπου και αγαπά να κοιτάζει το πρόσωπο της μαμάς και του μπαμπά. Καθώς το μωρό θα παρατηρεί το πρόσωπό σας, το πιθανότερο είναι ότι θα ενθουσιάζεται, θα ανοίγει διάπλατα τα ματάκια και θα κουνάει ποδαράκια και χεράκια. Δώστε του τη δυνατότητα να απολαμβάνει το πρόσωπό σας παίρνοντας διαφορετικές εκφράσεις.

Κρατήστε το μωρό αντικριστά και κοιτάξτε το καταπρόσωπο. Μόλις το μωρό σάς κοιτάξει, μιλήστε του τρυφερά. Αφού βεβαιωθείτε ότι σας προσέχει, κάντε διάφορους ήχους και εκφράσεις. Π.χ.:

• χαμογελάστε,
• σουφρώστε τη μύτη,
• ανοίξτε με έκπληξη τα μάτια,
• ανοιγοκλείστε τα μάτια,
• τραγουδήστε κάνοντας έντονες κινήσεις με το στόμα,
• ανοίξτε και κλείστε το στόμα ή χασμουρηθείτε,
• κάντε ήχους με τα χείλια.

Τι λέει η επιστήμη

Έρευνες αποδεικνύουν ότι τα μωρά από τη στιγμή της γέννησής τους έχουν έμφυτη ανταπόκριση στο ανθρώπινο πρόσωπο. Η επαφή με το βλέμμα είναι η πρώτη επικοινωνία με το μωρό, το οποίο μάλιστα θα το βοηθήσει στο μέλλον να αναπτύξει τις γλωσσικές του δεξιότητες.

7. Ένας τοσοδούλης μίμος

Σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης, το μωρό ήδη μαθαίνει να σας αναγνωρίζει και να ανταποκρίνεται. Το πρόσωπό σας, μάλιστα, λειτουργεί σαν καθρέφτης και το μωρό παρατηρώντας το μαθαίνει να ανταποκρίνεται. Βλέποντας τον μπαμπά και τη μαμά να χαμογελούν, ανακαλύπτει ευχαριστημένο ότι μπορεί κι αυτό να κάνει το ίδιο.

• Βεβαιωθείτε ότι το μωρό σάς κοιτάζει κατά πρόσωπο.
• Χαμογελάστε στο μωρό μιλώντας του γλυκά.
• Χαμογελάτε στο μωρό συχνά.
• Το μωρό κάποια στιγμή θα αρχίσει να χαμογελά κι εκείνο.

Τι λέει η επιστήμη

Το πρώτο χαμόγελο, γύρω στις έξι εβδομάδες, έρχεται ως άμεση ανταπόκριση στο χαμόγελο το δικό σας ή του συντρόφου σας. Μεταξύ 1-2 μηνών, το μωρό κοιτάζει όλο και πιο έντονα το πρόσωπό σας, επειδή η όρασή του γίνεται όλο και λιγότερο θολή και βλέπει το χαμόγελό σας και χαμογελά κι εκείνο.

8. Αγκαλιά... μεταφοράς

Ορίστε ένα παιχνίδι που βοηθάει το μωρό να διευρύνει το οπτικό του πεδίο μέσα απ’ την εμπειρία της μετακίνησης.

• Σταθείτε όρθιοι κρατώντας το μωρό αγκαλιά με την πλάτη του να ακουμπάει στο στήθος του και το προσωπάκι του να κοιτάζει ευθεία μπροστά.
• Γυρίστε το μωρό (όχι απότομα) προς διαφορετικές διευθύνσεις, έτσι ώστε να αποκτήσει μια στοιχειώδη αντίληψη του χώρου.
• Μπορείτε να κάνετε το ίδιο βάζοντας με τον τρόπο που αναφέραμε το μωρό στο μάρσιπο.
• Μπορείτε επίσης να επαναλάβετε την άσκηση κρατώντας το μωρό αγκαλιά με το πρόσωπό του να κοιτάει το δικό σας, έτσι ώστε να μπορεί να δει το χώρο πάνω από τον ώμο σας.

Τι λέει η επιστήμη

O συντονισμός μεταξύ όρασης και ισορροπίας είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για το μωρό που αρχίζει να μπουσουλάει και να περπατάει.

9. Γυμναστικούλα

Πριν ακόμα γεννηθεί το μωρό σας, ασκούσε τους μυς του μέσα στον αμνιακό σάκο. Όταν είναι ξύπνιο θα παρατηρήσετε ότι δίνει κλοτσιές με δύναμη στον αέρα, ειδικά όταν ανταποκρίνεται σε ερεθίσματα. Η εξάσκηση δυναμώνει τους μυς και διεγείρει το νευρικό σύστημα προετοιμάζοντας το παιδί για το μπουσούλημα και το περπάτημα στο μέλλον.

• Βάλτε το μωρό να ξαπλώσει ανάσκελα και τραβήξτε απαλά τα ποδαράκια προς τα κάτω.
• Αφήστε ελεύθερα τα ποδαράκια και θα παρατηρήσετε ότι το μωρό θα ξαναμαζέψει τα ποδαράκια.
• Επαναλάβετε 3-4 φορές.
• Στη συνέχεια, κρατώντας τα ποδαράκια απ’ τις πατούσες σπρώξτε τα κυκλικά ώστε να κάνουν στο αέρα ποδήλατο.

Τι λέει η επιστήμη

Η ανάπτυξη του νεογέννητου έχει κεφαλοουριαία εξέλιξη. Αυτό σημαίνει ότι οι ασυντόνιστες κινήσεις που κάνει το μωρό στην αρχή της ζωής του οργανώνονται και γίνονται επιδέξιες, ξεκινώντας πρώτα απ’ το κεφάλι, προχωρώντας στη συνέχεια στο υπόλοιπο σώμα και τέλος στα πόδια.

10. Τσουλάει το μωρό; Τσουλάει!

Το παιχνίδι αυτό ευχαριστεί πολύ το μωρό, ενώ συγχρόνως μπορεί να το ηρεμήσει και να το ανακουφίσει από τους κωλικούς.

• Πάρτε μια μεγάλη φουσκωτή μπάλα π.χ. από νάιλον θαλάσσης.
• Βάλτε το μωρό με την κοιλίτσα του πάνω στην επιφάνεια της μπάλας και κρατώντας το καλά αφήστε την μπάλα να κυλήσει.
• Κυλήστε την μπάλα μαζί με το μωρό μπρος και πίσω.
• Καθώς το κάνετε αυτό, βγάλτε έναν ήχο όπως «οοοοοο» ή «ουουου».

Τι λέει η επιστήμη

Η εμπειρία της μετακίνησης κυριολεκτικά συναρπάζει τα μωρά και εξασφαλίζει ένα καλό ερέθισμα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου.

11. Ρυθμός και μπλα μπλα

Μπορεί να μην είναι σε θέση να καταλάβει τι λέτε, όμως η φωνή της μαμάς και του μπαμπά παίζει σπουδαίο ρόλο για το νεογέννητο, ενώ το τραγούδι ενισχύει το δεσμό μεταξύ γονιού και παιδιού. Γι’ αυτό:

• Μιλήστε για όλα όσα κάνετε μαζί με το μωρό. Τώρα θα αλλάξουμε την πάνα, τώρα θα ντυθούμε, τώρα θα κάνουμε μπάνιο. Περιγράψτε με απλά λόγια ακριβώς τι κάνετε.
• Τραγουδήστε τραγουδάκια του νερού όταν το κάνετε μπάνιο, νανουρίσματα όταν έρθει η ώρα του ύπνου, τραγουδάκια μέτρησης όταν μετράτε τα δαχτυλάκια του.
•  
• Τι λέει η επιστήμη
• Όσο μιλάτε στο μωρό, τόσο εκείνο απομνημονεύει λέξεις που θα χρησιμοποιήσει αργότερα. Μιλώντας του και τραγουδώντας του ενισχύεται τη διαδικασία εκμάθησης νέων λέξεων.
  
  
  Διαβάστε όλο το άρθρο στο kids.in.gr