«Κακές» λέξεις… πιπέρι στο στόμα;

Ποιες λέξεις μαθαίνουν πιο εύκολα οι παπαγάλοι; Τις βρισιές και τα βρομόλογα! Για ποιο λόγο; Γιατί αυτές οι λέξεις, όταν τις λέμε εμείς οι άνθρωποι, έχουν μια συναισθηματική ένταση μεγαλύτερη από τις κοινές καθημερινές λέξεις.
Το ίδιο συμβαίνει και στα παιδιά! Ακούν μια χορταστική «κακιά λέξη», όπως «Μ@λ@κ@ς» και την επαναλαμβάνουν όλο χαρά γιατί «πιάνουν» το συναίσθημαπίσω από αυτή.
Ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν τα παιδιά να βρίζουν;
Πρώτος λόγος είναι αυτός που αναφέραμε πιο πάνω. Η συναισθηματική ένταση των λέξεων αυτών είναιελκυστική στα παιδιά.
Δεύτερος λόγος είναι γιατί με αυτόν τον τρόπο, καταλαβαίνουν ότι τραβούν την προσοχή των άλλων. Αντιλαμβάνονται ότι έχουν στη διάθεση τους ένα πανίσχυρο εργαλείο το οποίο «ελέγχουν» τους ανθρώπους γύρω τους.
Ένας άλλος λόγος είναι η επίδειξη ανεξαρτησίας. Τα παιδιά με αυτόν τον τρόπο δείχνουν στους γονείς ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τα πάντα.
Για να μιμηθούν. Επαναλαμβάνουν αυτά που ακούν να λέτε όταν είστε στο αυτοκίνητο, όταν θυμώνετε δηλαδή με τον οδηγό που σας «έκλεισε», επαναλαμβάνουν αυτά που ακούν στην τηλεόραση ή το σχολείο. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι: Όσο μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού τόσο λιγότερη «συνείδηση» έχει για το ότι η λέξη που χρησιμοποιεί, μπορεί να είναι προσβλητική και πληγώνει τα συναισθήματα άλλων ανθρώπων.

Nα μερικά tips που ίσως σας βοηθήσουν:

• Προσέξτε τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε μπροστά στο παιδί σας. Αυτό που δίνετε, αυτό θα πάρετε.
• Δείτε από ποιον αντιγράφει αυτήν τη συμπεριφορά. Μπορεί εσείς να μιλάτε «κανονικά» αλλά ο νονός του παιδιού να το επιβραβεύει με εκφράσεις: «Μπράβο αγόρι μου/ κορίτσι μου, χώσ’ τα», όταν ακούει το γιο σας ή την κόρη σας να βρίζει. Μιλήστε και εξηγήστε σε όποιον επαινεί τέτοιου είδους συμπεριφορές, το ότι δεν θέλετε να το κάνει.
• Μη γελάτε και αποθαρρύνετε και τους άλλους να γελάνε όταν ακούσουν το παιδί να βρίζει.Το γέλιο ερμηνεύεται, εκ μέρους του παιδιού, ως ενθάρρυνση να συνεχίσει ό,τι κάνει!
• Ρωτήστε το παιδί αν γνωρίζει τι σημαίνει η λέξη που χρησιμοποιεί. Αν για παράδειγμα χρησιμοποιεί μια προσβλητική λέξη για τα γεννητικά όργανα, εξηγήστε τι σημαίνει η λέξη αυτή και δώστε του την επιστημονική σημασία της λέξης.
• Ενημερώστε το παιδί για το πώς νιώθουν οι άλλοι άνθρωποι (φίλοι, συμμαθητές κ.ά) όταν ακούν προσβλητικές λέξεις. Μην ενοχοποιήσετε το παιδί αλλά με σταθερό τρόπο διδάξτε του ότι οι πράξεις του έχουν συνέπειες.
• Μην αντιδράτε! Αν πεταχτείτε πάνω φωνάζοντας: «Μην σε ξανακούσω να το λες αλλιώς…», μπορεί να μπείτε σε ένα αέναο παιχνίδι ελέγχου. Φύγετε από το δωμάτιο που βρίσκεται το παιδί ή απομακρύνετέ το μαλακά από ένα δημόσιο χώρο. Πείτε κάτι σαν: «Λυπάμαι που φεύγουμε από τον παιδότοπο αλλά εδώ δεν επιτρέπεται να μιλάς με αυτόν τον τρόπο». Μην το κάνετε να φανεί σαν πράξη εκδίκησης ή τιμωρίας αλλά σαν φυσική συνέπεια της επιλογής του να βρίζει.
• Δώστε του επιλογές! Με έναν σταθερό τρόπο πείτε κάτι σαν: «Φαίνεται ότι είσαι θυμωμένος/η αυτή τη στιγμή γιατί χρησιμοποιείς τη λέξη «γ@μ@το». Αυτή η λέξη είναι καλό να μην χρησιμοποιείται από παιδιά. Τι θα έλεγες να πεις : «Άι στο καλό πια»! Έλα να το πούμε μαζί και να δεις ότι θα φύγει ο θυμός από μέσα σου!
• Συνειδητοποιήστε ότι το παιδί εκτίθεται πλέον καθημερινά σε ένα λεξιλόγιο το οποίο, μπορεί να μην ήταν αποδεκτό τη δεκαετία του ‘70 αλλά είναι ανεκτό το 2010.

Να θυμάστε ότι ο πιο καλός συνδυασμός για την αντιμετώπιση του θέματος αυτού είναι να βρείτε τους λόγους για τους οποίους το παιδί υιοθετεί μια τέτοια συμπεριφορά, να εξερευνήσετε μαζί του τις εναλλακτικές λύσεις, να το βοηθήσετε να καταλάβει τα συναισθήματα που γεννά στους άλλους ανθρώπους αυτή η πρακτική, να θέσετε σταθερά όρια και τέλος να αποδαιμονοποιήσετε τη χρήση αυτών των λέξεων εκ μέρους του παιδιού. Ένα παιδί που στα τρία ή στα πέντε του χρόνια πει τη λέξη «σκατά» δεν σημαίνει ότι στα δεκατρία του χρόνια θα βρίζει όλον τον κόσμο αδιακρίτως!

Νάνσυ Ψημενάτου

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Τηλ. 6972.076.562
Ιστοσελίδα: www.understanding-self.gr